Antik çağ Tanrılarının en büyüğü olarak sayılan Zeus’un kızı ve Müzler’den (Musalar-İlham Perileri) biri olan Erato ile, o dönemlerin en büyük krallarından biri olan, ekmek pişirme, dokuma yapma, tarım ile uğraşma gibi bilgileri insanlara öğreten bilge Arkadya Kralı Arkas’ın oğlu olan Azan bu kentin isim babası olmuş.

Aizanoi’nin bilinen tarihi

Kentin bugün çok daha fazla bilinen Efes, Bergama ve Side gibi şehirler ile çağdaş. Kentin tapınak bölgesinde ilk yerleşimin milattan önce 3000’li yıllara dayanıyor. Antik Frigya’ya bağlı şehrin sahipleri Aizanitisler’in bağlı bulunduğu krallık sürekli değişmiş. Helenistik dönemde Bithynia ve Bergama’ya bağlanan şehir, M.Ö. 133 yılında Roma İmparatorluğu sınırlarına dahil olmuş. Yerleşimin şehirleşmesi ve sikke basması ise bundan yaklaşık iki yüz yıl sonra gerçekleşiyor.

Bizans döneminde Piskoposluk merkezi olan Aizanoi, 7.yy sonrası önemini gittikçe kaybediyor. Zamanla tapınağın olduğu alanda bir hisar yapılıyor. Moğol istilası ile bu bölgeye gelen Çavdar Tatarları, Selçuklu döneminde bu bölgedeki hisara yerleşiyor. Böylece bölgenin ismi olan Çavdarhisar isminin kaynağını da açıklamış oluyoruz.

Kent, 1824 yılında keşfediliyor ve ilk kazılar bundan yaklaşık 100 yıl sonra başlıyor. 1970 yılından itibaren düzenli kazılar yapılıyor. Bugün de kazı çalışmaları devam etmekte.

Antik Kentin Önemi

Bu kenti diğerlerinden ayıran bir kaç ilk veya tek bulunmakta. Bunların ilki Macellum. Bugünkü Türkçe ile Borsa. Evet yanlış duymadınız. Aizanoi’de bulunan en önemli şeylerden birisi dünyada bilinen ilk borsanın burada bulunması. Bununla ilgili detaylı bilginin aşağıdaki videomuzda olduğunu söyleyip devam edelim.

Şehrin bir diğer özelliği ise dünyada orijinal haliyle ayakta kalabilen en sağlam Zeus Tapınaklarından birine sahip olması. Birkaç dönem tanrısına birden adandığı düşünülmekte. Esasen Zeus Tapınağı olsa da en bilindik fotoğraflarında Batı alınlığını süsleyen Tanrıça Kybele bulunuyor.

Tapınağın alt katına ve üst katına çıkan merdivenleri olmakla birlikte alt kata inen merdivenlerin çok dik olduğunu belirtelim. Bu alt kat ise Frig Tanrıçası Meter Steunene‘ye adanmış.

Aizanoi antik kentinin bir diğer özelliği ise dünyada örneğine bir başka yerde rastlanmayan, birbirine bağlı olarak inşa edilen tiyatro ve stadyum binalarıdır. Şehrin nüfus olarak ne kadar büyük olduğunu da gösteren bu binalar 2 ana kapı ile birbirine bağlanmış durumda. Sözü daha fazla uzatmadan sizleri bu Aizanoi antik kenti için hazırladığımız çekim ile baş başa bırakıyoruz.

Aizanoi Antik Kenti yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.

Karya döneminden Cumhuriyete uzanan bir tarih

Karya dönemi olarak bilinen dönem, Antik Yunan kolonilerinden önce, Anadolu halklarının Ege bölgesinde oluşturdukları koloniler dönemidir. Bu kentin ilk kuruluş tarihinin ise M.Ö. 2000’li yıllar olduğu bilinmektedir. Stratonikeia Antik Kenti günümüzde Muğla’nın Yatağan İlçesi’nin Eskihisar Köyü veya mahallesi sınırları içerisinde yer almakta. Bugün Eskihisar köyü, Yatağan Termik Santrali nedeniyle boşaltılmış durumda.  Ancak köyde halen yaşamını devam ettiren 3-5 hane var. Onların sayesinde bu antik kent 4,000 yılı aşkın bir süredir yaşamını devam ettirmekte.

Stratonikeia Antik Kenti Hikayesi

Karya döneminde önemli kentlerden biri olan Stratonikeia’nın bilindik isminin tarihi ise Büyük İskender’in komutanlarından biri olan ve İskender’in ölümünden sonra Seleukos İmparatorluğunu kuran I. Selevkos’a dayanır. I. Selevkos Stratonike adlı genç bir kadınla evlenir. Evlilikten sonra ilk eşinden olan oğlu Antiokhos çok hastalanır. Doktorlar çare bulamazlar. En sonunda bir büyücü, yemeden içmeden kesilen Antiokhos’un, babasının yeni eşi Stratonike’ye aşık olduğunu söyler. Bunun üzerine I. Selevkos yeni eşinden boşanır ve onu oğluyla evlendirir. Eski üvey annesi ile evlenerek onu eşi yapan I. Antiokhos ise bu kente onun adını verir. O tarihten itibaren kent Stratonikeia olarak anılır.

Şehri gezerken detaylı olarak çektiğimiz videomuzun ilk bölümünü izleminizi tavsiye ederiz.

Stratonikeia kentinin tarihi katmanları

Daha önce bahsettiğimiz üzere şehrin en önemli özelliği tarihi katmanları bir arada görebilmeniz. Bu noktada kazı çalışmalarını devam ettiren kazı ekibi sayesinde Helenistik Dönem, Roma Dönemi ve sonrası, Beylikler dönemi, Osmanlı dönemi ve Cumhuriyet dönemi yerleşim katmanlarını görebiliyoruz. 2008 yılından itibaren Pamukkale Üniversitesi tarafından kazı çalışmaları sürdürülmekte. Bu çalışmalara ve şehrin geneline ait bilgi almak isterseniz bu link üzerinden bu bilgilere ulaşabilirsiniz.

Stratonikeia antik kentinin surlarının yerleri bilindiğinden, şehrin büyüklüğü de kolayca anlaşılıyor. Ancak kent içinde sadece belirli yapılarda kazılar yapılmış durumda. Bu ise kent ile ilgili bilgiyi sınırlı tutan bir etken. Bilinen yapılar arasında, sur, anıtsal çeşmesi ile birlikte şehir kapısı, kuzey ve batı sütunlu caddeler, gymnasion, bouleuterion, hamam, tiyatro, tapınaklar, latrina ve su yapısı bulunmakta. Beylikler Dönemi’nden (MS 14-15. yy) bir hamam ile 19. ve 20. yy’a ait bir cami ilgi çeken diğer noktaları. Bunların haricinde farklı tarihi dönemlere ait farklı şekillerde yollar ve kahveler, evler, dükkanlar ve boya atölyesi ile çeşmeler de bulunmakta.

Efes Antik Kenti gibi önemli bir başka antik kent olan Stratonikeia Antik kenti ile ilgili videomuzun ikinci bölümünü de aşağıdan izleyebilirsiniz.

Muğla bölgesindeki bu sessiz, sakin ve fazla bilinmeyen antik kenti ziyaret etmenizi tavsiye ederiz. Stratonikeia Antik Kenti, gezginlerin ilgisini fazlasıyla hak eden bir yer.

Stratonikeia Antik Kenti yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.