İlk kitabın İstanbul ve Konya’da geçtiğini hatırlatarak, okuyucuları ikinci kitapta İtalya’nın Roma kentine ve hatta daha da özelde Vatikan’ın gizli dehlizlerine uzanan bir yolculuk bekliyor. Bu yolculuk esnasında tarihsel gerçekler ile kurgulanmış bir macera, kitabın bir çırpıda okunup bitmesini beraberinde getiriyor.

Okuyucu, “Işığın Peşinde -2 Tena’nın Sırları” isimli serinin ikinci kitabında, Vatikan’ın mistik atmosferinde esrarengiz olaylar ve sıra dışı karakterlerle, isimsiz kahramanların mücadelesine tanıklık ediyor. İki kadim örgütün süre gelen gizli savaşının yeni boyutunda, Işık’ı bulup korumakla görevli olanlar ile karşıt gücün amansız çatışması gittikçe şiddetleniyor.

Işığın Peşinde Yeni Bir Boyut

Vatikan’ın dehlizlerindeki sırları keşfe çıkarken, tarih ve mitoloji ile harmanlanmış bir kurgu dünyasında gizemli bir yolculuğa atılacaksınız. Antik kehanetlerin, gizemli sembollerin ve kadim sırların iç içe geçtiği olaylar örgüsünde, macera dolu bir hikâyeye davetlisiniz. Bu hikâyede, Türk mitolojisinin ölümsüz ve eşsiz motiflerinin, modern dünyada yeniden ete kemiğe büründüğüne şahit olacaksınız.

Unutulmaz bir serüven için sıkı durun

Işığın Peşinde serisinin ikinci kitabı da ilk kitap gibi CERES YAYINLARI’ndan çıktı. Gerek birinci gerekse ikinci kitaba ulaşmak isteyenler, aşağıdaki bağlantılar üzerinden tercih ettikleri noktalardan kitaplara ulaşabilirler.

• Ceres Yayınları (Yayınevi): 1. Kitap Karahan’ın Yolu, 2. Kitap Tena’nın Sırları
• Idefix: 1. Kitap Karahan’ın Yolu, 2. Kitap Tena’nın Sırları
• D&R: 1. Kitap Karahan’ın Yolu, 2. Kitap Tena’nın Sırları
• Kitapyurdu: 1. Kitap Karahan’ın Yolu, 2. Kitap Tena’nın Sırları
• Babil: 1. Kitap Karahan’ın Yolu, 2. Kitap Tena’nın Sırları
• İmge: 1. Kitap Karahan’ın Yolu, 2. Kitap Tena’nın Sırları
• BKM Kitap: 1. Kitap Karahan’ın Yolu, 2. Kitap Tena’nın Sırları
• Kitapsepeti: 1. Kitap Karahan’ın Yolu, 2. Kitap Tena’nın Sırları
• Halkkitabevi: 1. Kitap Karahan’ın Yolu, 2. Kitap Tena’nın Sırları
• Pandora: 1. Kitap Karahan’ın Yolu, 2. Kitap Tena’nın Sırları

İyi okumalar dileriz…

Işığın Peşinde-2 yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.

Gezi Trendleri Değişiyor : Daha fazla gezi isteniyor. Ama fiyat çok önemli.

Hopper (Kuzey Amerika’da seyahat için kullanılan bir rezervasyon ve satın alma aplikasyonu) kendi verilerinden oluşturduğu bir rapor yayınladı. Bu rapora göre insanlar pandemi dönemi öncesinden daha fazla bir şekilde seyahat etmeyi arzulamakta. Ancak seyahat planlama süreci önceki dönemden çok daha kısa bir sürede gerçekleşiyor. Artık insanlar 2 hafta ile 5 hafta içerisinde planlama, satın alma ve seyahate başlama sürecini yaşıyor.

Bu süreç esnasında gezi noktası aramasından daha çok fiyat araması yapılması ise dikkat çeken bir değişim olarak gözleniyor. Bir seyahat satın alması öncesinde ortalama 16 kez seyahat ücret karşılaştırması yapıldığı belirtiliyor. Dünya çapında yapılan anketlerde ise seyahat edenlerin büyük çoğunluğunun geçmiş senelere göre seyahat için daha fazla harcama yaptığını belirttiği bilgisi öne çıkıyor.

Kısaca daha fazla gezme isteğine sahip, son dakika seyahate yakın ancak fiyat konusunda fazlasıyla hassas bir turist şekli ortaya çıkmış durumda.

 Seyahatleri planlarken daha esnek tarih tercihi yapılıyor.

Pandemi sonrası değişim gösteren 2023 gezi trendlerinden bir tanesi de, seyahat için %60 oranında sağlanan tarih esnekliği. Seyahat edeceklerin sadece %40 kadarlık bir kısmı kesinlikle belirttikleri tarihte seyahat etmeleri gerektiğini söylüyor. Geriye kalan büyük kısım seyahat için esnek.

Destinasyon ve tarih seçiminde esnek olduğunu beyan edenlerin oranı, hiçbir esneklik göstermeyenler ile hemen hemen aynı(%37). Destinasyonu belirlemiş ama tarih konusunda esnek olabileceğini söyleyenler %15, tarihi sabit ama destinasyonu değiştirebileceğini söyleyenler ise %8 oranında.

Sosyal Medya ve Gezi Trendi

Gezi trendi değişimlerinde bir başka nokta ise sosyal medya kısmında. Milenyumlular sosyal medya ile büyüdü ancak Z jenerasyonu sosyal medyasız nefes almıyor. Dolayısıyla sosyal medya, gezi trendlerini belirlerken de ön plana çıkan bir nokta oluyor. Facebook ve Instagram öne çıkan en önemli sosyal medya kaynakları olurken, onları izleyenler ise Tiktok ve Snapchat.

Daha uzağa ama son dakika gidelim.

Uluslararası seyahatlerde gezi trendi değişimi de gözlenmekte. İnsanlar artık seyahat ederken çok daha uzaklara gitmeyi tercih ediyor. Bunda enflasyon artışı sebebiyle maliyetlerin artması ve seyahat edeceklerin gitmişken daha uzakları görelim psikolojisinin etkin olduğu düşünülmekte. Ancak buna daha ucuza ve son dakika tercihleri ekleniyor.

Bir diğer önemli değişim ise seyahat sürelerinin öncesine göre daha da kısalması. Bunun da enflasyon sebebi ile olduğu düşünülmekte. Ancak süreler kısalsa da harcamalar geçen senelere göre daha fazla.

Seyahatlerin son dakika planlanmasındaki artışın sebebi olarak da, evden çalışma şartlarının ve bu şekilde, herhangi bir ofise bağlı kalmadan çalışanların sayısındaki artış gösterilmekte.

Asya 2023 Gezi Trendleri İçerisinde Ön Planda

Pandemi döneminde turistik anlamda en fazla etkilenen bölge, ileri seviyede sınır kısıtlaması getiren Asya ülkeleri olmuştu. 2020-2022 yılları arasında üç sene boyunca bir çok Asya ülkesi, sınırlarını kısmen ya da tamamen kapatmıştı.

Pandemi sonrasında 2023 gezi trendleri içerisinde en fazla talep alan bölge ise Asya oldu. Ancak 2019 yılına kıyasla uçak ve koltuk kapasitesini en çok kaybeden ülkeler de Asya ülkeleri olduğundan, bu destinasyonlar şu an en arzulanan ama zor yer bulunan seyahat destinasyonları konumunda.

2023 Gezi Trendleri Sonuç Olarak…

Pandemi ve üç yıllık kısıtlı seyahat imkanları, insanların seyahat trendlerini fazlasıyla değiştirmiş görünüyor. Artık daha çok araştıran, fiyat hassasiyeti gösteren, hem destinasyon hem de zaman konusunda esnek davranabilen bir turist kitlesi bulunmakta. Üstelik artık seyahat ederken çalışabilme imkanları da bulunmakta. Ancak bununla birlikte, son dakika rezervasyonları, karar alma sürecinin çok daha kısa sürelere inmesi söz konusu. Böyle olunca da, sosyal medya üzerinden fikir ve hatta tur satın alma olgusu da yaygınlaşmış gibi görünüyor.

Sonuç olarak, belirsizliğin hat safhada olduğu pandemi dönemi, gezi trendlerinde de kendini göstermiş ve seyahatlerin de belirsizliğini arttırmış gibi duruyor. 2023 gezi trendleri 2019 yılına göre değişmiş durumda. Bakalım bu konuda geriye dönüş olacak mı yoksa bu değişimler artık yeni normaller olarak seyahat sektörünce kabullenilecek mi?

Pandemi Sonrası 2023 Gezi Trendleri yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.

Çarşı’nın hikâyesi 1960’lı yılların başında, Ankara İmar ve Emlak İşletmesi T.A.Ş.’nin açtığı yarışma ile başlamış. Yarışmayı Tayfur Şahbaz, Ferzan Baydar ve Affan Kırımlı’nın projesi kazanmış. Çarşının dekorasyonunu mimar Ruşen Dora yapmış.

Kimi Ankaralılar “yürüyen merdivenli”, kimileri “dönen merdivenli çarşı” olarak hatırladığı Anafartalar’da, herkesin birkaç anısı mutlaka vardır. Anısı olanlardan biri olarak çarşıya girdiğimiz an o eski yıllar gözümüzde canlandı. Ankaralıların iyi bildiği Gima market uzun yıllar burada hizmet vermişti. Anafartalar Ankara’nın ilk yürüyen merdivenli çarşısı olma özelliğini taşırken bir de Gima’nın yürüyen merdivenleri o dönem burayı cazibe merkezi konumuna getirmişti. Yerlerdeki karo taşlar, geniş dükkânlar, oyuncakçılar, saatçiler, büyük ve ferah koridorlarıyla Ankaralılar için çok önemli bir çarşı durumundaydı.

Anafartalar bir çarşı olmanın çok ötesinde bir müze konumunda.. Çarşıya girer girmez sizi karşılayan, neredeyse her koridorunda birer sanat eseri arz-ı endam ederken, önünden geçenler bunun farkında mı? Füreya Koral, Seniye Fenmen, Attila Galatalı, Arif Kaptan,

Anafartalar Çarşısı iç duvarları sanat dolu

Cevdet Altuğ ve Nuri İyem’in eserleri çarşının iç duvarları, kolonları ve merdiven boşluklarında yer alıyor. Çarşının içindeki seramik, rölyef ve resimlerde insan, doğa, doğadaki dönüşüm süreçleri, evrenin sonsuzluğu ve ay kraterlerinin özellikleri anlatılmış.
Çarşı 10 Kasım 1964 senesinde açılmış. İçindeki eserler de o tarihten beri orada. Eser sahibi sanatçılar, inşaat sürerken sabah günün ilk ışıklarıyla buraya gelip eserlerini yapmaya başlar, gün kararana dek çalışırlarmış. İlmek ilmek, emek emek çalışılarak koca çarşı adeta bir sanat müzesi haline getirilmiş. Bu eserlerin bir örneğinin sadece Fransa’da olduğunu biliyor musunuz? Böylesi önemli eserler bugün ne durumda? Bir dönem kültür ve sanatın başkenti diye gurur duyduğumuz Ankara’nın sakinleri bu eserleri biliyor mu? Bilinmiyorsa iğneyi biraz da kendimize batırıp, bu kıymetli eserleri anlatmaya devam etmeliyiz. Her birey kendi sorumluluğunu bilirse kıymet bilenler artar belki? Kim bilir?..

Çarşı içinde gezmeye, bu eserleri incelemeye devam ediyoruz. Böylesi kıymetli eserlerin birçoğunun önünde mağazalara ait elbise askıları, çorap seleleri var. Onları bir kenara çekip eserleri görmek isterken esnafın tepkisiyle karşılaşıyoruz. Gezi boyunca Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar mezunu Ressam Demet Köken bize eşlik ediyor ve eserler hakkında bilgi veriyor.

Anafartalar Çarşısı’nın Ulus Çarşısı’na bakan kapısında Attila Galatalı’nın büyük seramik panosu çarşıya girenleri karşılarken, ikinci giriş kapısında Füreya Koral’ın çamur sanatı temeline yatan eseri yer alıyor. Diğer katlarda Füreya Koral’ın daha küçük boyutlu ikişer seramik panosunu, bir başka usta kadın seramik sanatçısı Seniye Fenmen’in ise ikişer çalışmasını görebiliyoruz.. Arif Kaptan, Nuri İyem ve Cevdet Altuğ’un yapıtları ise çarşının birinci, ikinci ve üçüncü katlarındaki kolon ve duvarlarda sergileniyor. Yürüyen merdivenin yanındaki duvarlarda ise Cevdet Altuğ’un duvar rölyefi bulunuyor. Füreya Koral demişken, Ayşe Kulün’in Füreya’sını anımsıyoruz. O meşhur Füreya yoksa sanatçı Füreya’mı? Merak ediyorsak, kitabı okuyalım bakalım, görelim kimmiş?

Anafartalar Çarşısı’nda eski hareketlilikten eser yok.

Fakat esnaf işinin başında. Zemin katla birlikte 5 kattan oluşan çarşının büyük bölümünde gelinlik, abiye ve nişan kıyafetleri satılıyor. Üst katta yabancı ve ucuz ürünlerin satıldığı dükkânlar oldukça hareketli. Onun dışında koridorlar sessiz, eserler ilgisiz ve yalnız.

Türk seramik sanatı açısından bir okul niteliği taşıyan Anafartalar Çarşısı, sadece bu özelliğiyle bile görülmeye değer.

Çanakkale’deki büyük destan olan Anafartalar Zaferi’nden adını alan bu çarşı milletindir. Bir dönem yıkılacağına dair haberler çıkmıştı. Uzun süredir ses yok. Bu duruma dikkat çekmek için çarşı içinde kilitli camekân içinde bir köşe oluşturulmuş. Dünden günümüze fotoğrafların ve çarşı hakkında bilgilerin yer aldığı köşeyle yıkım kararına karşı bir tepki oluşturulmak istenmiş. Dileriz bu karar kaldırılmış olsun. Dileriz şehrin hafızası silinmesin. Dileriz başta Anafartalar Caddesi ve Çarşısı olmak üzere Ulus ve Kızılay bölgesi eski değerine kavuşsun. Cumhuriyet eserleriyle dolu bu bölgelere itibarları geri kazandırılırsa, şehir kimliğini geri kazanır. Aksi halde bu ülkenin başkenti bir AVM çılgınlığında boğulup gider.

Anafartalar Çarşısı’nda gezilip, alışveriş edilen; sonra çıkıp Akman Pastanesinde boza içilen günlere selam olsun.. Yazının sonunu Ayşe Kulin’in o güzel romanından bir alıntıyla getirirken, Anafartalar’ın önünde bir duvara çıkıp Atatürk Heykeli’nin gölgesinde bugünkü Ankara’yı seyre dalıyoruz…

Anafartalar Çarşısı : Güzelliği Adında Saklı yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.

Bazen otobüs bileti alarak fotoğraf gezilerine katılıyorsunuz. Bazen de gezdiğiniz gördüğünüz yerlerin fotoğraflarını kalıcı bir anıya dönüştürmek istiyorsunuz. Amacınız ne olursa olsun ortak nokta en güzel fotoğrafları çekmek ve bunun için bazı püf noktalarını bilmeniz gerekiyor.

Çekeceğiniz Fotoğrafta Işığın Önemi

Işık çektiğiniz fotoğrafların sıcaklığını ya da soğukluğunu belirler. Bu yüzden çektiğiniz fotoğrafların güzel olması için ışığın yönü büyük önem taşır. Fotoğraflarınızın karanlık çıkmaması için ışık kaynağının arkada olmasında fayda bulunur. Işık ters açıdan geliyorsa ve güneş tam tepenizde ise fotoğraf çekmemek en iyisi. Fotoğraf çekmeniz için en iyi saatler ise, ışık sıcaklığının en yoğun olduğu gün batımından önceki saatler ile gün doğumunun hemen sonrasındaki saatler.

Fotoğraf Çekerken Flaş Kullanımı

Fotoğraf çekerken mümkün olduğunca flaş kullanmayın. Flaş kullandığınızda fotoğraflarda lekeler olabilir. Işık patlaması, kırmızı göz ya da benzeri sorunlar yaşayabilirsiniz. Işık az olduğunda ya da güneşe karşı fotoğraf çekecekseniz flaşınızı kullanın.

Fotoğraf Makinenizi Ayarlayın

Fotoğraf makineniz yarı profesyonel ya da profesyonel ise makinenizdeki bazı ayarları kullanmayı bilmeniz gerekiyor. Diyafram, enstantane, ISO konusunu bilmenizde yarar var.

• Işığın miktarına diyafram
• Işığın süresine enstantane
• Makinenin ışık hassasiyetine ise ISO

ismi veriliyor. Bu üç kavram fotoğrafın en temel kavramları olduğu için başlangıç düzeyinde bile fotoğrafçılık dersi alsanız ayarlamayı öğrenebilirsiniz. Bu ayarları değiştirerek çekeceğiniz fotoğraflarda farklı etkiler yaratacağınız fotoğrafları çekebilirsiniz. Eğer fotoğrafları telefonunuzdan çekecekseniz, telefonunuzda yapmanız gereken ufak tefek ayarları bilmeniz telefon ile bile unutulmaz fotoğraflar çekmenizi sağlar.

Çekeceğiniz Fotoğraflarda Kompozisyon Yaratın

Fotoğraf çekerken altın oran adıyla da anılan 1/3 kuralına uymak, objeyi uygun şekilde kadraja almak, çekilen insan fotoğraflarında vücudu bölmemek, fotoğraflarınızı yerden çekmek, fotoğrafınızı inceleyen kişiye kameranın arkasında kendisi varmış gibi hissettiren yaratıcı fotoğraflar çekmek, kompozisyon oluşturmanıza katkı sağlar.

Fotoğrafta Kıyafetin Önemi

Gideceğiniz yere uygun kıyafet seçiminde bulunmanız rahatlık ve şıklık için olduğu kadar, çektireceğiniz fotoğraflardaki renk uyumu için de gerekli oluyor.

Fotoğraf Çekeceğiniz Mekanları Tespit Edin

Gezi yaparken ortamı beğenip spontane fotoğraflar çekebilirsiniz. Fakat bazı yerlere sadece fotoğraf çekmek için gidilir. Siz de ön araştırma yaparak, gezi yaptığınız yerdeki fotoğraf çekebileceğiniz mekanları tespit edin.

Tripotunuz Yanınızda Olsun

Güzel fotoğraflar çekmenin bir diğer yolu da tripot kullanmak. Fotoğraf karesinde siz de olacaksanız kadrajınızı belirleyin. Ardından makinenin zamanlayıcısını ayarlayarak ya da uzaktan kumada kullanarak fotoğrafları çekin.

RAW Ayarında Fotoğraflarınızı Çekin

Bazı fotoğraflar anlıktır. Anlık fotoğrafları ham format ayarı olan RAW’da çektiğinizde sonradan düzenleyebilirsiniz. JPEG formatında çektiğinizde düzenleme olanağı sınırlı olduğundan sonra keşke dememek için RAW formatını kullanın. Hafıza kartında çok yer kaplasa da pişman olmayacaksınız.

Yedek Hafıza Kartı ve Yedek Şarjı Unutmayın

Gezerken ölümsüzleştireceğiniz bir an ile karşılaştınız ama fotoğraf makinenizde hafıza kalmamış ya da batarya şarj göstergesinde kırmızı ışık yanıp sönüyor. Böyle bir talihsizlikle karşılaşmamak için hem yedek sarjınız olsun hem de hafıza kartınız.

Fotoğraflarınızı Yedekleyin

Elektronik cihazlar bazen sorun yaratabilir. Hafıza kartları bozulabilir. Bu durum fotoğraflarınızın kaybolmasına neden olabilir. Fotoğraflarınızı yedekleyerek, en güzel anlarınızı kaybetme tehlikesinden kurtulabilirsiniz.

Fotoğraflarınızı Düzenleyin

Fotoğraf çekmek kadar çekilen fotoğrafların derlenmesi de gerekiyor. Bunun için fotoğraf düzenleme uygulamalarından faydalanabilirsiniz.

İster uçak bileti alıp, dünyanın bir ucunda ister yaşadığınız yere yakın yerlerde fotoğraf çekin, püf noktalarını bilerek çekim yapmak, anlarınızı en güzel fotoğraf karelerinde ölümsüzleştirir.

Seyahat Ederken En Güzel Fotoğrafları Çekmenin Püf Noktaları yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.

Dünya Sağlık Örgütü’nün 19 Ocak tarihinde Cenevre’de Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri Acil Durum Komitesi’nin 10’uncu toplantısını gerçekleştirdi. Toplantı sonucunda ülkelerin Omikron Covid-19 varyantı ile birlikte uygulamaya aldıkları farklı içeriklerdeki seyahat kısıtlamalarının ekonomik ve sosyal zararlara yol açabileceği endişesi dile getirildi. Komite ayrıca, uluslararası seyahat edenlere test, izolasyon, karantina ve aşı gibi uygulanan kısıtlamaların “risk değerlendirmelerine dayanması ve IHR’ın 40. maddesi uyarınca uluslararası gezginlere mali yük bindirmekten kaçınması” gerektiğine dikkat çekti.

Turizm için seyahat kısıtlaması sadece ters etki yapıyor

Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü Genel Sekreteri Zurab Pololikashvili ise bu görüşü destekleyen bir açıklama yaptı. Pololikashvili yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Yeni varyantlar çıktıkça, ülkelerin yeni seyahat kısıtlaması getirmesi turizm noktasında geri tepiyor. Turizm, getirilen kısıtlamalar ile hayat damarlarından oluyor, faydadan çok zarar görüyor. Özellikle sürdürülebilir değişim, ekonomik durum ve iş gücü için uluslararası turizme bağlı yaşayan destinasyonlarda bu durum daha belirginleşiyor.”

Aşı durumu seyahat için ana etken olmamalı

Pololikashvili demecinde ayrıca, Dünya Turizm Örgütü’nün, kardeş kuruluş olan Dünya Sağlık Örgütü tarafından açıklanan seyahat kısıtlamalarının anlam ifade etmediği açıklamalarının doğru bir rehberlik olduğunu belirtti. Dünya genelinde dengesizlik gösteren aşılanma oranları varken, aşının uluslararası seyahat için ana kontrol maddesi olmasının da pek bir anlamı olmadığını sözlerine ekledi.

Seyahat Kısıtlaması Kaldırılsın yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.

Göbeklitepe, Şanlıurfa’nın yaklaşık 22 km uzaklığında bulunan Örencik Köyü sınırları içerisinde yer alıyor. Aslında 1963 yılından beri, varlığı bilinen ama pek araştırılmamış ve değerinin farkına varılamamış bir yer. İlk araştırmalar yüzey araştırması olarak yapılıyor. Yani tarihi ve hatta antik parçaların toprak üstünde bulunması şeklinde 1963 yılında başlıyor. O dönem bu bölgede bir şeylerin olabileceği not ediliyor. Toprak kazıldığı taktirde altında bir şeyler olabileceği belirleniyor. Ne yazık ki, o tarihlerde yapılan bu çalışma yeterli bir önem arz etmediği için, Göbeklitepe’nin tüm dünyaca bilinirliği, ancak 1994 yılında Alman Arkeolog Klaus Schmidt tarafından yapılan araştırma ile geliyor. Klaus Schmidt, daha önce Anadolu’da yaptığı çalışmalarda ama özellikle Nevali Çori olarak adlandırılan bölgedeki kazılarda rastlanan buluntulara denk yapıların olabileceğini öne sürüyor. Çok kısa sürede ise, bu tahminlerinde haklı olduğu ortaya çıkıyor.

Göbeklitepe Neyi İfade Ediyor

Göbeklitepe’yi anlamak için size kısa bir bilgi vermemiz gerekiyor. Buradaki buluntular bizi Çanak Çömlek Neolitik Çağ dönemine bağlıyor. Normalde bu dönem, insanların yeni yeni tarım ve hayvancılık ile uğraşmaya başladığı bir dönem. Kısaca yerleşik hayata ve ticarete başlandığı bir dönem olarak görebiliriz. Ancak Göbeklitepe bir yerleşim alanı veya bir köy değil. Buradaki buluntular ise en azından şimdilik, yakın çevrede bu tür bir yerleşimin olmadığını göstermekte. Elimizdeki ispatlanmış tek gerçek, çıkan buluntuların bizleri M.Ö 10,000’li yıllara götürdüğü. Yani günümüzden yaklaşık 12,000 yıl önce yaşamış insanların bize bıraktıkları bir miras. Bu miras ile birlikte bildiğimiz insanlık tarihi tekrar yazılmak zorunda kalacak. Bu nedenle, artık Atatürk Barajı suları altında kalan Nevali Çori gibi, insanlık tarihi için çok önemli bir nokta diyebiliriz.

Burayı Nasıl Gezmelisiniz?

Göbeklitepe, arabanıza atlayıp, gidip görebileceğiniz bir yer değil. Tabii ki fiziksel olarak böyle bir şey yapabilirsiniz ancak böyle yaparsanız gördüğünüz hiçbir şeyi anlayamayacağınızın garantisini verebiliriz. Her şeyden önce burayı gezmek için Şanlıurfa’ya geldiğinizde, ilk gitmeniz gereken yer Şanlıurfa Arkeoloji ve Haleplibahçe Mozaik Müzesi. Adından da anlaşılacağı gibi burada iki ayrı müze sergi alanı var. Arkeoloji müzesini mümkünse bir tur eşliğinde ve işini iyi bilen bir rehberin anlatımıyla gezilmeli. Böylece Göbeklitepe’yi gördüğünüzde, neye baktığınızı çok daha iyi anlayacaksınız. Biz bu konuda şanslıydık. Rehberimiz, bölgeyi çok uzun süredir bilen ve bu bölgede çalışan, aynı zamanda bir Sanat Tarihçisi olan Cenk Bulut olunca, sorduğumuz her sorunun cevabını alarak gezdik.

Bu arada, Şanlıurfa Müzesi içerisinde yer alan ve en az Göbeklitepe kadar önemli olan bir başka şey ise Balıklıgöl Heykeli. Bu heykele verilen bir başka isim ise Urfa Adamı.

Balıklıgöl Heykeli, tabanda açılan bir deliğe oturtulacak şekilde. Yüz hattı belirgin, göz kısmı obsidian ile süslü. Neolitik dönemden yani yaklaşık olarak 11,500 yıl öncesinden bize bakıyor. Heykel dünyanın bulunan en eski gerçek boyutta yapılmış heykeli olarak anılmakta. 1.80 metre yüksekliğindeki heykelde dikkat çeken bir özellik ise, ellerinin duruşu. Eller, hem Göbeklitepe hem de Nevali Çori’dekiler gibi yandan sarkıp önde birleşiyor. Erkeklik organın da detaylandırıldığı heykel, tarihte var olan ilk Tanrının bir Tanrıça yani dişi olduğu bilgisini de şüpheli kılıyor. Yani insanların inandığı ilk Tanrı, şimdiye kadar bilindiği gibi bir dişi değil, bir erkek olma ihtimali çok daha yüksek. Bu müzede Göbeklitepe de bulunan bir çok kalıntıyı da görme şansınız var. Tabii açıklamaları ile beraber.

Şanlıurfa Müzesindeki Göbeklitepe

Müzedeki Göbeklitepe dememizin asıl nedeni, Göbeklitepe’yi ziyaret edemeyecek olsanız bile, orada göreceğiniz kalıntıların kopyalarının, müze içerisinde de sergileniyor olması. Hatta, kalıntıları görecek dahi olsanız, bu müzeye yine de gelmelisiniz. Çünkü Göbeklitepe’de gezebileceğiniz alan doğal olarak sizin içerisine girmenizi engelleyecek şekilde yapılmış. Ancak müzede, birebir kopyalarının arasında, kafanızda onlarca soru ve meraklı gözlerle gezebilme şansınız var.

Göbeklitepe hakkında bilinenler

Bunca ön ve yan bilgi verdikten sonra, size artık Göbekli’yi anlatmanın zamanı geldi. Daha iyi anlayabilmeniz için verdiğimiz bilgilerin sizi sıkmadığını umarak, asıl bilgilere geçebiliriz.

Göbekli bir tapınak mı?

İlk bulunduğu zaman akla ilk gelen şey, buranın bir tapınak veya ritüel alanı olduğu yönündeydi. Hatta Dünyanın en eski tapınağı keşfedildi diye düşünüldü. Zira benzer bir yapı olan Stonehenge de tam olarak ne olduğu bilinmeyen bir yerdi. Gerçi orası Göbekli’den yaklaşık 4500 yıl sonra yapılmıştı. Sonradan Stonehenge için mezarlık olduğu görüşü ağırlık kazandı. Göbekli ise bir tapınak izlenimi vermekten çok, bir toplanma alanı hüviyetinde. Buraya tapınak gözüyle bakmak, buradan çıkanlara ters düşüyor. Herhangi bir sunak veya adak alanı olmaması, kazı esnasında adak olarak sunulan canlı kalıntılarının olmaması da, tapınak olmama ihtimalini arttırıyor.

Buranın inşaatı nasıl gerçekleşti?

Her şeyden önce, Göbeklitepe’de bulunan taşların, hemen etrafta bulunan taşlardan olduğunu söylemek gerek. Yani özellikle T şeklindeki taşlar, yatay halinde etraftaki taşlardan yontularak yapılıp buraya taşınmışlar. Bir diğer önemli nokta ise, en büyük dairesel yapının, en eskisi olması. En derin noktadan yüzeye doğru gelindikçe, bu dairesel yapılar hem küçülüyor, hem de T taşların boyu kısalıyor. Üzerlerindeki işçilik de daha gelişigüzel bir hal alıyor. Kısaca en eski yapı en güzel ve en büyüğü.

Göbeklitepe’yi yapanlar burada mı yaşıyorlardı?

Hayır. En azından şimdilik bilinen gerçek, etrafta bir yerleşim izi ve mezarlığa rastlanılmamış olması. O dönemde insanlar daha ufak topluluklar halinde ve avcı/toplayıcı şeklinde yaşamlarını sürdürüyorlardı. Zaten burayı önemli kılan nokta, ufak topluluklar halinde yaşayanların bir araya gelerek, belkide yüzlerce taş ustasının ve işçinin, ihtiyaçlarını karşılayarak burayı yapmalarına imkan sağlamaları. Bu çok ciddi bir hiyerarşi ve çalışma düzeni gerektiriyor.

T Taşlar neyi ifade ediyor?

Göbeklitepe’de bulunan T şeklindeki taşların insanları temsil ettiği söylenmekte. Zaten bunu taşlara bakınca da anlayabiliyorsunuz. Taşların yan kesimlerinden ön taraflarına geçen, kol ve el motifleri var. Ancak Balıklıgöl Heykelini yapabilenlerin neden T taşlara insan yüzü yapmadıkları bir başka tartışma konusu. Gerek alanın değişik yerlerinde gerekse T taşlar üzerinde hayvan motiflerine rastlıyorsunuz. Ancak bunlar, mitolojik yaratıklar değil. Tamamı bu bölgede yaşayan vahşi hayvanların motifleri. Belki bir güç, belki de koruma anlamı ifade etsin diye konulmuş olabilirler. Daha önceleri buranın üstü açık bir alan olduğu düşünülse de, özellikle D Yapısı olarak adlandırılan dairenin gerek tabanı gerekse duvarlarındaki sıvaların iyi korunmuş olması, üstlerinin kapalı olarak inşa edildiğini göstermekte. Yani bu daireler, ortada bulunan 2 büyük ve yanlarda bulunan 10 kadar daha küçük T taşları kullanılarak tepeleri kapatılmış alanlardı.

Göbeklitepe’de T taşların haricinde ne bulundu?

Göbeklitepe’de bulunanlar daha çok buradaki üretim ve tüketim faaliyetlerine yönelik şeyler. Etraf alanda çok sayıda taş işçiliği ile ilgili kullanılan malzemelerin bulunması, buradaki heykel ve taşların yine burada yapıldıklarına işaret ediyor. Bunun haricinde yine çok fazla miktarda avlanmış hayvan kemikleri bulunmuş durumda. Tamamı et tüketimi için avlanan hayvanlar bunlar. Yani ehlileştirilmemiş olanlar. Bunun yanı sıra yine yemek için toplanmış bitki kalıntıları da bulunmakta. Daha da önemlisi, hacimleri 160 litreye kadar ulaşan ve içinde bira tutulduğu düşünülen büyük kaplar var. Kapların bilimsel incelemesi sonucunda alkollü içecek barındırdığı düşünülüyor. Tüm bunlar buranın bir anlamda şölen etkinlikliklerine de ev sahipliği yaptığı izlenimini oluşturuyor. 

Bir başka dikkat çekici nokta ise, tüm Göbeklitepe alanı içerisinde, kadın şeklinde bir heykel, çizim veya kadınlar ile ilgili bir malzeme olarak tek bir taş üstü kazılmış figür bulunmuş olması. Bu figürde çok net bir şekilde bacakları iki yana açılmış kadın motifi var. Cinsel organ bölümünde ise dışarıya doğru çıkmakta olan bir şeyler çizilmiş. Bunun bir doğum sahnesi olma ihtimali var. Eğer öyle ise, dünya tarihinin en eski doğum sahnesini gösteren bir kalıntı olduğunu söyleyebiliriz. Bu kalıntıyı Şanlıurfa Müzesinde görebilmektesiniz.

Göbeklitepe terk mi edildi?

Yazının başlarında da belirtildiği gibi, aslında bu alan, genel olarak değişik zaman dilimlerinde, aynı amaç için üst üste yapılmış bir yapılar topluluğu. Burada geçen zaman dilimi ise binlerce yıl olarak ölçülüyor. Bir dairenin üstüne veya yanına, değişik zaman dilimlerinde daha küçük olmakla birlikte başkaları eklenmiş. En üst katmanlara gelindiğinde ise, T taşlar daha küçük. Bu taşların üstlerinde bulunan motifler ise daha özensiz yapılmış durumda. Arkeologlar bu durumu, bu alanın önemini gittikçe yitirmesinden dolayı giderek küçülen yapıların, daha az emekle inşa edildiği şeklinde açıklamaktalar.

Bunun yanı sıra, Göbeklitepe’deki bu dairelerin tamamının bilinçli bir şekilde, önce içleri temizlenip, ardından üstlerinin toprakla örtüldüğü düşünülüyor. Hatta arkeologlar, bu sebeple, burayı yapan veya kullananlara ait kalıntıların bulunamadığını düşünüyorlar.

Yakın noktalarda bir yerleşim yerinin olmaması, burayı bir sebeple bir toplanma alanı olarak düşündürüyor. Yerleşim yerlerinin büyüyerek nüfuslarının artması sonucu, bu tür toplanma alanlarının ortak bir nokta yerine, yerleşim yeri yakınına yapıldığı ve bu sebeple Göbeklitepe’nin kullanımının giderek azaldığı görüşü öne sürülüyor. Bu az kullanım nedeniyle en son noktada, üstünün tamamen kapatıldığı ve unutulmaya terk edildiği düşünülüyor.

Ancak yerel halk için burası her zaman kutsiyet arz eden bir tepe olarak anılmış.

Sonuç olarak

Göbeklitepe, bir kaç yıl öncesine kadar gerek yerli gerekse yabancı turistin pek bilmediği bir yerdi. Günümüzde gerek Bakanlık gerekse turizm paydaşları tarafından yapılan çalışmalar ile hak ettiği üne kavuşmakta. Henüz tam bilinirlik seviyesine ulaştığı söylenemez. Ancak yapılan çalışmalar önümüzdeki bir kaç yıl için daha umut verici. Buluntular hem tüm dünya, hem de Türkiye için son derece önemli. Onun hakkında bizim burada yazdıklarımız dahil, şu ana kadar bilinen her şey, burada veya başka bir alanda yapılacak yeni bir keşifle, tamamen yanlış bir duruma düşebilir. Ama sonuç olarak, UNESCO Dünya Mirası Listesi içerisine giren bu tarihi yeri mutlaka görmeniz gerekir diyebiliriz.

Göbeklitepe yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.

Her şeyden önce Hıdırellez inancı daha çok Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar bölgesinde kutlanmakta olan bir bayram. Coğrafya açısından daha çok Türklerin yaşadığı bölgelerde kutlandığından dolayı Türk kültürüne ait bir bayram olarak da bilinmekte. Sümerler döneminde de “Tammuz” adı altında benzeri bir kutlamanın olduğunu da buraya not düşelim. Aynı şekilde Müslümanların Hıdırellez olarak kutladığı bu bayram Hristiyan aleminde Rum Ortodokslarca “Aya Yorgi”, Katoliklerce “Aziz George günü” olarak kutlanıyor.

Hıdırellez ismi nereden geliyor?

Aslında bu isim Türk kültüründe verilen bir isim ve aslen Hızır ile İlyas isimlerinin buluşmasını anlatırken ulama olarak ismin apayrı bir hale dönüşmesinden kaynaklanıyor. Hızır kelimesi Arapça kökenli bir kelime ve Yeşil demek. Tabii kullanım içinde “Yeşil Adam” haline dönüşüyor.

Kimi inanışlarda Hızır, Hz. İbrahim ile buluşur. İranlılar onun mitolojik İran Kralı Feridun’la buluşturur. Balkanlarda Hızır bu sefer Büyük İskender ile buluşur. Gılgamış destanında adı geçen Hasısatra’nın da Hızır olduğu söylenir. Türklerde ise Hızır aleyhisselam İlyas Peygamber ile buluşur. Bu buluşma Miladi takvime göre 5 Mayıs akşamı başlayıp 6 Mayıs akşamına kadar devam eder.

Hızır’ın ismi İslam inancında olmakla birlikte Kur’an-ı Kerim’de geçmez. Kehf suresinde Hz. Musa ve yanındaki gencin iki denizin birleştiği yerde başları sıkışır diye bahseder. İşte o esnada yardıma birisi gelir.

Derken kullarımızdan bir kul buldular ki biz ona katımızda bir rahmet vermiş, kendisine tarafımızdan bir ilim öğretmiştik.

İşte Kur’an-ı Kerim’de geçen o kul, hadislerde belirtildiği şekilde Hızır aleyhisselam olarak kabul edilir.

Türklerde Hızır

Türklere göre Hızır, ölümsüzlük şerbetini içmiş yaşlı ve yeşiller içerisinde bir kişidir. Peygamber denmese bile veli zat olarak görülür ve eskiden beri Hızır Ata olarak da anılmaktadır. Her türlü kılığa girse de elbiseleri hep yeşildir. Havada uçabilir, deniz üstünde yürüyebilir. Türklere göre Hızır aynı zamanda kurt kılığına girerek lider veya komutanlara görünür ve onları zafere taşıyan önderliği yapar. Kendisini acınacak bir şekilde insanlara gösterir. Yardım eden insanların bahtını açarken, ona kötü davrananların ise bahtını kapatır ve cezalandırır. İşte bu Hızır, İlyas aleyhisselam ile buluşmak üzere hareket ettikçe, üzerinden geçtiği her yer yeşerir. Bereketi artar. Böylece Hıdırellez inancı da gelişir ve yayılır.

Bu nedenle özellikle Türk coğrafyasında bir çok yerde Hıdırlık Tepesi olarak da adlandırılan yerler vardır. Bunlar genelde yeşil alanlarda, yani Hızır’ın geldiği kesin olan alanlarda olur ve halk bu alanlarda Hıdırellez zamanı kutlamalar yapar.

Hıdırellez ile ilgili yaptığımız programımızı Youtube kanalımızda izleyebilirsiniz.

Hıdırellez yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.

İngiltere merkezli aile hukuk firması olan Brookman, internet üzerinden 1000 kişinin katıldığı bir çalışma gerçekleştirmiş. Çalışma sonucunda, tatilde işle alakalı iletişimlerin günde 1-2 kere yapılmasının sıkıntı çıkarmadığını söylüyor. Ancak, neredeyse sürekli hale gelen sosyal medya kullanımının boşanmalara sebep vermeye başladığını anlatıyor.

Katılımcıların yarısından çoğu, eşlerinin tatil esnasında iş görüşmesi veya yazışması yaptığını, üçte birinin yanında dizüstü bilgisayar taşıdığını, ancak bunların anlaşılabilir olduğunu söylerken; %80’i eşlerinin iş-tatil dengesini iyi sağladığını kabul etmiş.

Ancak iş sosyal medyanın kullanımına gelince, durum biraz değişiyor. Katılımcıların %7’si eşlerinin sürekli sosyal medya içerisinde olduğunu, %3’ü ise en az 10 kere gün içerisinde kontrol ettiğini söylemiş.

Tahminlere göre ortalama bir internet kullanıcısı günde 2 saat kadar bir süreyi sosyal medyada gezinerek harcıyor. Bu da “fiziksel varlık” ancak “duygusal uzaklık” kavramlarını fazlasıyla arttırıyor. Dünyada ki bir çok bilim adamı, sosyal medya kullanımının, artık bir alkoliklik ve uyuşturucu müptelalığı seviyesine geldiğini ve aynı şekilde tedavi edilmesi gereken bir olgu oluşturduğunu belirtmeye başlamış durumda. Daha da önemlisi İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde, bu bağımlılık boşanma sebebi olarak kabul görmeye başlamış.

Peki ne yapmalı?

Herşey olup bittikten sonra yol gösteren çok olur. O yüzden biz size, konuyla ilgili bilimsel çalışma yapanların tavsiyelerini de şimdiden iletelim.

• Sosyal medya bağlantısı yaptığınız cep telefonu veya tabletinizi tatile çıkarken yanınıza almayın.
• İş gereği cebinizi yanınıza aldınız. Telefonun pil ömrünü arttırma seçeneklerinden sadece telefon ve fotoğraf çekme özellikleri açıktutun. Kısaca internete her türlü ulaşımı engelleyin.
• İlla ki bakmanız gerekiyor (mesela bizim gibi site/blog yöneticisisiniz). O takdirde günde sadece 5-10 dakika, o da akşam dinlenme esnasında mümkün olduğunca kısa bakın.

Bizden söylemesi…

Sosyal Medya, yaz tatilinde boşanma sebebi yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.

Uzun yıllar süren araştırmaların sonucunda elde edilen bilgileri, bir kurgu romana çevirerek sizlerle buluşturmak istedik. Kurgu derken yanlış anlaşılmasın. Roman, günümüz İstanbul‘unda geçen bir hikâyeye sahip.

“İki gizli ve kadim örgüt tek bir hedefin peşinde. ‘Işık’ı bulup ona ve gücüne sahip olmak. Toplumların ve hatta inançların tarihine kazınmış ‘Işık’ın öz halini koruması gerekirken kaybeden bir grup ile, onların amaçlarına ulaşmasını engellemeye çalışan karşıt grubun binlerce yıllık gizli savaşının günümüzdeki kısmına tanık olacaksınız. Büyük bir amacın ufak bir dişlisi olmak mı yoksa tek bir hayati hamle ile şansını denemek mi? Kimsenin bilmediği isimsiz kahramanların, kimsenin haberdar olmadığı gizli savaşları.”

Karahan’ın Yolu

Seri olarak planlanan ve serinin ikincisini halâ yazmakta olduğumuz kitabın ilk bölümü ” Karahan’ın Yolu” alt başlığıyla sizlerle buluşuyor. Günümüz İstanbul’unda geçen ve tarihi gerçeklerden yola çıkarak hazırlanan kurgu içerisinde, elinizden düşürmeden bir solukta okuyacağınız güzel bir roman ortaya çıkardık.

Işığın Peşinde-1 – Karahan’ın Yolu kitabımıza birçok kitabevinden ulaşabilirsiniz. Serinin devamı olan Işığın Peşinde-2 Tena’nın Sırları da çıktı.  Severek okumanız dileğiyle.

Işığın Peşinde-1 yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.

İlk olarak 2018 yılında planlanmaya başlanmış

Covid-19’tan bihaber olduğumuz dönemlerde, 2018 senesinden itibaren yapılan ‘aşı pasaportu’ çalışmalarından, 2019 yılı sonlarında haberimiz olmuştu. O dönem bir yol planı çalışması hazırlanmış ve AB tarafından duyurulmuştu. İlgili plana buradan ulaşabilirsiniz. Biz de pandemi döneminin başlarında bu hastalığın çeşitli şekillerde, seyahat etmeyi zorlaştıracağını daha önce yazmıştık. Şimdi gelinen noktada ise, yapılan resmi başvuru sonrası gerçekleşecek görüşmeler neticesinde, büyük bir ihtimalle AB’nin bu yol planını uygulamaya alacağı düşünülüyor. İşin ilginç tarafı bu plan, henüz Koronavirüs yokken oluşturulmuş bir plan. Şu an yaşadığımız pandemi şartları, planın ne kadar doğru olduğunu ispatladığı için, planın onaylanacağı düşünülüyor.

Aşı Pasaportu Nasıl Uygulanacak?

AB Başkanlığı’na iletilen teklifte, AB üyesi ülkelerin önümüzdeki aylarda vatandaşlarının aşılanmasına yönelik yoğun bir çalışma yapacakları belirtiliyor.

Üye devletler arasında ve üçüncü ülkelerden gidiş-gelişlerin, serbest dolaşımın mümkün olan hızda yeniden tesisi hepimizin önceliğidir.

Teklifte, Covid-19’a karşı aşılanmış kişilerin serbest dolaşımını sağlamak gerektiği, bunun da kişilerin başarıyla aşılandığını kanıtlayan bir belgeyle mümkün olduğu anlatılmakta. Hatta Yunanistan’da bu uygulamaya yakında başlanacağı ve bunun AB için bir model oluşturacağı söylenmekte.

Vize İçin Ön Şart

Aşı Pasaportunun, AB’ye giriş yapacak 3. ülke vatandaşlarının vize başvurularında bir ön şart olacağı, bu belgeye sahip olmayan kişilere vize verilmeyeceği, tartışılacak olan teklifte açıkça belirtiliyor. Bu noktada akıllara, hangi aşıların AB tarafından kabul göreceği sorusu da gelmekte. Acaba AB, aşı pasaportunda özellikle bir veya birkaç markanın ismini zikredecek mi, yoksa her hangi bir sınırlama koymadan kabul edecek mi? Burası kesinlik kazanmış değil. Yine de bir şekilde sınırdan içeri giren ve bu belgeye sahip olmayan kişilere ise karantina başta olmak üzere bir çok yaptırım uygulanacak. Bu kişileri karantina süresini geçirdikten sonra bile, aşı yaptırmamışlar ise, toplu taşımalara binemeyecekler, topluluk içerisine giremeyecekler.

Aşı Pasaportu Geliyor yazısı ilk önce Turrehberin.com üzerinde ortaya çıktı.